Duże placówki całodobowej opieki są miejscami szczególnie narażonymi na rozprzestrzenianie się koronawirusa i tam właśnie w całej Europie pandemia zbiera najtragiczniejsze żniwo. Zagrożenie pandemiczne to kolejny dowód na konieczność gruntownej przebudowy systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami, który w Polsce w dużej mierze opiera się na przestarzałym modelu opieki instytucjonalnej. W krajach przestrzegających zapisy Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami – której Polska jest stroną – stawia się na ideę niezależnego życia, wsparcie osób z niepełnosprawnościami w środowisku lokalnym i rozwój mieszkań wspomaganych.
Potrzeby i plany w zakresie tworzenia i rozwijania mieszkań chronionych, treningowych i wspomaganych zapisane są w Gminnym Programie Rewitalizacji Miasta Łodzi. W roku 2020 miało powstać 15 mieszkań chronionych i miały one być udostępniane w ramach zasobów mieszkaniowych Miasta. Pierwsze takie mieszkania już w Łodzi powstały, lecz od kilku miesięcy stoją puste. A przecież w dobie pandemii tym szybciej powinny być przyznawane osobom, dla których zostały zaprojektowane.
Tymczasem dwudziestotrzyletni Kornel O. z autyzmem i z niepełnosprawnościa intelektualną, który nie ma rodziny, oraz dwójka innych wychowanków Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 3 w Łodzi: Zuzanna P. (22) i Mateusz F. (22) z niepełnosprawnościa intelektualną, podopieczni Domu Dziecka nr 2, po zakończeniu edukacji mają trafić do DPS-u. Dla Pana Kornela ten termin przypada 26 czerwca 2020 r.
Wychowankom i ich wychowawcom z SOSW „Jordanówka”, którzy wspólnie walczą o mieszkanie chronione wspierane, pomagają inicjatywa obywatelska „Chcemy całego życia!”, przedstawiciele organizacji pozarządowych (Polskie Forum Osób z Niepełnosprawnościami, Instytut Niezależnego Życia, Fundacja Autism Team, Fundacja „Pomerdało mi się” i in.), KDO ds. Wdrażania Konwencji o Prawach Osób Niepełnosprawnych i społecznicy, wśród nich młodzi samorzecznicy w spektrum autyzmu z łódzkiego Klubu Świadomej Młodzieży, którzy prowadzą akcję #mieszkaniedlaKornela. „Sprawę Kornela” wspierają też Pełnomocniczka Prezydenta Miasta Łodzi ds. Równego Traktowania Pani Agnieszka Łuczak i Rzecznik Osób Niepełnosprawnych w Łodzi Pani Katarzyna Tręda-Pisera.
6 maja wychowawcy trójki ww. podopiecznych ze Stowarzyszenia Przyjaciół Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie i Ruchowo „SUCURS”, SOSW „Jordanówka” i Domu Dziecka nr 2 w Łodzi oraz opiekunka prawna Pana Kornela i przedstawiciele Stowarzyszenia na rzecz osób niepełnosprawnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym „Kolomotywa” skierowali do Prezydent Miasta Łodzi Hanny Zdanowskiej pismo z wnioskiem o wydanie decyzji dotyczącej mieszkania wspomaganego wspieranego bądź chronionego wspieranego dla Kornela O., Zuzanny P. i Mateusza F. 8 maja podobne pismo wystosowała do Prezydent Łodzi inicjatywa obywatelska „Chcemy całego życia!” Zwracamy się w nim do Pani Prezydent o wydanie na podstawie art. 53 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. w trybie nadzwyczajnym decyzji o przyznaniu Panu Kornelowi, Pani Zuzannie i Panu Mateuszowi mieszkania wspomaganego wspieranego bądź chronionego wspieranego z zasobów Miasta, udostępnienie im tego mieszkania nie później niż do 15 czerwca br. i sfinansowanie przez Miasto kosztów czynszu i mediów.
Na początku 2020 roku zostało oddane pierwsze mieszkanie chronione dla osób z niepełnosprawnością intelektualną przy ul. Gdańskiej, które w pełni odpowiada potrzebom Pana Kornela, Pani Zuzanny i Pana Mateusza. Wychowawcy wnioskują o udostępnienie ich podopiecznym tego lub podobnego mieszkania, a strona społeczna ten wniosek popiera.
Wychowawcy zaplanowali pracę asystentów i zobowiązują się pełnić w mieszkaniu całodobowe dyżury, ponieważ osobom z autyzmem i z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym musi być zapewnione wsparcie. Ich wychowankowie będą kontynuowali naukę w szkole i uczestniczyli w zajęciach prowadzonych przez specjalistyczne ośrodki, WTZ czy świetlice.
Miesięczny koszt utrzymania w DPS określony w decyzji Pana Kornela to około 4000 zł. Koszt utrzymania w mieszkaniu wspomaganym wspieranym/ chronionym wspieranym jest zbliżony, a nawet niższy, zaś standard życia i korzyści psychologiczne dla mieszkańców są nieporównywalnie wyższe.
Jako osoba z autyzmem, Pan Kornel bardzo ciężko znosi zmiany. Konsekwencją umieszczenia go w Domu Pomocy Społecznej lub placówce prowadzonej przez nieznane mu osoby byłby regres i utrata umiejętności, na które nauczyciele i terapeuci pracowali latami.
W czasie pandemii zawieszone są zajęcia w szkołach. W ośrodku „Jordanówka” przy ul. Tkackiej pozostał tylko Pan Kornel. Nauczyciele i wychowawcy pełnią dyżury w dużym ośrodku, który wspiera jednego podopiecznego. Tymczasem w zasobach miasta są lokale przeznaczone na mieszkania chronione i muszą być udostępniane osobom, dla których powstają.
Umieszczenie tak młodych osób w Domu Pomocy Społecznej byłoby naruszeniem ich prawa do podmiotowego traktowania, samostanowienia i życia nieograniczonego ramami opieki instytucjonalnej. W czasie pandemii skierowanie ich do DPS-u może przynieść tragiczne skutki. Jako strona społeczna popieramy wniosek wychowawców, opiekuna prawnego Pana Kornela oraz wychowawczyni Pani Zuzanny oraz Pana Mateusza o wydanie w trybie nadzwyczajnym, uzasadnionym zagrożeniem pandemicznym, decyzji o przyznaniu im mieszkania wspomaganego wspieranego bądź chronionego wspieranego z zasobów Miasta. Jednocześnie apelujemy do Pani Prezydent o wspieranie powstawania mieszkań chronionych/wspomaganych w Łodzi, których w mieście jest wciąż zbyt mało w stosunku do potrzeb i o monitorowanie przekazywania tych mieszkań bez zbędnej zwłoki osobom, dla których są tworzone.